Социалдык капитал

Кыргызстандагы шаардык жамааттардагы социалдык капиталды өлчөө методологиясын иштеп чыгуу

Татьяна Ефременко

Социалдык капиталдын адабияттарын карап чыгуу социалдык капиталды өлчөөнүн көптөгөн жолдорун ачып берди, ошондой эле социалдык капиталдын бардык аспектилерин камтыган макулдашылган эң жакшы ыкма же бирдиктүү инструмент жок экенин далилдеди. Социалдык капитал биздин шаарларыбызда маанилүү роль ойногондуктан, аны өлчөө үчүн ишенимдүү инструментти иштеп чыгуу жана аймактарды салыштырууга мүмкүндүк берүүчү индексти түзүү зарылчылыгы бар. Шаардык социалдык капиталды баалоо куралы (U-SCAT) A-SCAT методологиясынын негизинде иштелип чыккан, айрым сурамжылоо суроолору башка методологиялардан алынган, бирок олуттуу түрдө өзгөртүлгөн жана Кыргызстандын маданий контекстине ылайыкташтырылган.

Пилоттук изилдөө Арча-Бешик конушунда, ошондой эле Бишкектин эки конушунда онлайн формалар аркылуу жүргүзүлдү. Изилдөөгө Бишкек шаарынын ар кайсы конуштарынын 7 тургуну, ошондой эле Арча-Бешик конушундагы 32 катышуучу жана онлайн сурамжылоого 28 респондент кирди. Эксперттик интервьюлар 11 практик, изилдөөчүлөр жана колдонуудагы методологиялардын негиздөөчүлөрү менен өткөрүлдү. 17 пункттан турган курал жогорку ички ырааттуулукту көрсөттү (Кронбахтын Альфасы α = 0,91). Ошондой эле, демографиялык маалыматтар боюнча жети суроо изилдөөчүлөр жана практиктер үчүн сыпаттама талдоо жүргүзүү үчүн берилген. U-SCAT – Кыргызстандагы шаардык жамааттардагы социалдык капиталды өлчөө үчүн психометрикалык жактан жарактуу жана ишенимдүү инструмент. Ал саясатчылар, изилдөөчүлөр жана мамлекеттик мекемелер тарабынан ишке орношуу мүмкүнчүлүгүнө ээ, ошондой эле масштабдуу тестирлөөгө жана текшерүүгө даяр.

Социалдык капитал көптөгөн изилдөөчүлөрдүн жана практиктердин жеке адамдардын жана жамааттардын жыргалчылыгына тийгизген таасирин баалоо үчүн көңүл бурган. Бирок, түшүнүктүн бир нече чечмелөөсүнөн улам, аны ар кандай контексттерде өлчөөнүн ар кандай жолдору пайда болду. Бүгүнкү күнгө чейин Кыргызстандын шаардык жамааттарында иштелип чыккан жана когнитивдик жактан текшерилген социалдык капиталды өлчөөчү аспап жок. Изилдөө Бишкек шаарында социалдык капитал төмөндөп баратат деген гипотеза менен башталган. Экстенсивдүү миграциянын, ички мобилдүүлүктүн, мамлекеттик жана жеке чөйрөлөрдү коммерциялаштыруунун натыйжасында коом гетерогендүү жана социалдык жактан стратификацияланган болуп калды (Майлс, 2009), бул аны бекем социалдык байланыштарды түзүүгө жана ишенимдин жана коомдук нормалардын жогорку деңгээлин сактап калууга азыраак жөндөмдүү кылат.

Социалдык капитал дени сак жана гүлдөгөн жамааттарга жетишүү үчүн жеке жана коомдук активдерди активдештирүү үчүн бир катар маанилүү артыкчылыктарга ээ. Мындан тышкары, социалдык капитал социалдык, экологиялык жана экономикалык кесепеттерди эске алуу менен учурдагы көйгөйлөрдү чечүүгө багытталган социалдык инновациялардын зарыл шарты болуп саналат. Социалдык капитал академиялык жана институционалдык диалогдордо, атап айтканда, Кыргызстанда жана жалпысынан Борбордук Азия контекстинде көп убакыттан бери көңүл бурулбай келген, бул анын жамааттардагы жашоо сапатын жогорулатуу үчүн потенциалын чектелүү түшүнүүгө алып келген.

Бул изилдөө эки суроого жооп берүүгө аракет кылды: 1) Кыргызстандын шаардык контекстинде социалдык капиталдын компоненттери кайсылар?, 2) Шаардык жамааттардагы социалдык капиталды өлчөөнүн ишенимдүү жана күчтүү методологиясы кайсы? Бул изилдөөнүн максаты шаардык жамааттардагы социалдык капиталдын компоненттеринин башкарылуучу тизмесин аныктоо, аларды өлчөө үчүн инструменттерди иштеп чыгуу жана ар кандай шаар конуштарын салыштырууга мүмкүндүк берүү үчүн индекс шкаласын түзүү болгон.

Отчетту жүктөп алуу үчүн бул шилтемени басыңыз